Auteur: Rick Wielens (HIP-EU)
Alweer enige jaren geleden, woonde ik een bijeenkomst bij over scenario planning met een strateeg van een elektronica reus uit het zuiden van Duitsland. Hij stelde zich de vraag wat voor een soort economie Europa in 2020 zou zijn, rekening houdend met de grote impact van vergrijzing en de toen nog verwachte migratie van welvarende boomers naar de mediterrane landen .
Een wat donker scenario volgde. De maakindustrie was in die 20 jaren naar andere landen verplaatst. Nadat eerst alleen de productie verplaatst was volgde al snel ontwikkeling omdat de producten ook telkens verbeterd moesten worden. Toen vervolgens de talent pool in Europa volledig ontoereikend bleek en de markt in Azië zeer sterk op kwam werd ook research verplaats naar Azië. Voor vele kleinere toeleverende ondernemingen de doodsteek, daar met het verdwijnen van de grote ondernemingen het niveau van de technologie ontwikkelingen zakte en tengevolge de toegang tot de internationale handel, een groot deel van de export en het netwerk dat wereldwijd top bedrijven en instituten bij elkaar bracht..
Inmiddels is uit cijfers van de Europese Unie af te leiden dat bij de top 700 bedrijven die investeren in R&D in Europa ruim 25% van de R&D capaciteit in de komende 5 jaren met pensioen gaat. Uit dezelfde cijfers is te halen dat de talent pool in Europa nog niet voor de helft deze uitstroom met nieuwe bèta opgeleiden voorziet, nog afgezien van de tijd die nodig is om mensen op te leiden om met de gelijke intensiteit innovatie te blijven doen. Daarnaast zijn de opleidingen door de vele applicaties veel complexer geworden en is de basis kennis vaak de knowhow van een bedrijf geworden, waardoor de basiskennis (bv analoge elektronica) niet meer specifiek onderwezen wordt. Meer innovatie is de Europese doelstelling maar dit vereist meer mensen die innovaties kunnen doen en de relevante basis kennis hebben. Open Innovatie kan daar wellicht soelaas bieden. Open innovatie vereist echter niet alleen een proces- maar ook een zeer grote mentaliteitsverandering bij de bedrijven. Kleinere ondernemers doen eigenlijk niets anders dan samenwerken met andere partijen. Die ondernemers weten dat de enige manier om in de toenemende complexiteit te overleven bestaat uit het ontwikkelen van een netwerk van partners. Open innovatie lijkt dus eigenlijk een uitvinding van de kleine ondernemers en grote ondernemingen kunnen met het ontwikkelen van een relevant netwerk naar buiten hier ook voordeel uit halen.
Soms is de oplossing echter eenvoudiger. Er is een tweede onbenutte kans die in ieder geval op korte termijn ruimte biedt en dat zijn de babyboomers. De uittocht van zeer ervaren R&D en engineering mensen bij grote bedrijven is feitelijk kapitaalvernietiging. Deze mensen hebben veel basis kennis en hebben de afgelopen 30 jaren de nieuwe producten en processen bedacht en succesvol in de markt gezet. Ze zijn zeer goed in staat en bereid, als de condities ervoor geschapen worden, om in de techniek mee te blijven denken en helpen. Meer dan 70% van de hoger opgeleiden geeft zelfs aan professioneel actief te willen blijven na pensionering. Niet zozeer door het invullen van banen maar wel door het invullen van leemten op kennis- en ervaringsgebied. De sleutel is het vinden, beschikbaar maken en houden van die kennis en ervaring voor bedrijven en organisaties. Ervaring en kennis die zich uitstrekt van zeer technologisch specialistische kennis tot ervaring in het succesvol in de markt zetten van nieuwe producten en diensten. Kennis en evaring die zowel grote als kleine bedrijven kunnen gebruiken om oplossingen uit andere industrie gebieden toe te passen, om de toenemende complexiteit het hoofd te bieden of vanuit de opportuniteit bekeken om meer kansen te creëren zonder grote investeringen en risico’s.
In de US hebben een aantal Multinationals jaren geleden al eens de krachten verenigd om intelligent met de uitstroom van kennis en ervaring om te gaan, daar is destijds Yourencore uit ontstaan. In Europa ligt de zaak iets anders en daar is inmiddels HIP Europe actief. De grote kans voor zowel de grotere als kleinere bedrijven bestaat de komende jaren uit het actief binnenhalen en inzetten van deze kennis en ervaring. Daarnaast biedt het verbinden van deze mensen in cross technologie en cross industrie netwerken een potentieel voor bedrijven om met laag risico en hoge kennis zeer complexe en interessante producten te ontwikkelen en meer samenwerkingsvormen en partijen te vinden. De kans voor de kleinere ondernemingen is om deze kennis en ervaring te gebruiken voor het ontwikkelen van eigen OEM- en internationalisering activiteiten om zo zelfstandig en onafhankelijker te worden van de grote technologie bedrijven.
Gezien de gigantische investeringen die nodig zijn om meer mensen in techniek op te leiden zou open innovatie als een vorm van asset utilisation door de overheden in Europa op een hoger plan getild moeten worden. Open innovatie in de breedste zin, tussen bedrijven maar ook tussen mensen, beginnend en ervaren, komend uit vrijwel alle industrieën. Het is een kans vanuit bedrijfsperspectief en vanuit sociaal maatschappelijk oogpunt: beter gebruik maken van de mogelijkheden die voorhanden zijn. Natuurlijk zullen er nieuwe structuren gevonden moeten worden om ervaren mensen geïnteresseerd te houden. Als dat lukt zou het bijna duurzaam genoemd kunnen worden…..
Rick Wielens is oprichter van HIP-EU, een platform dat R&D vraagstukken koppelt aan senior R&D specialisten.
